#ayanketab
مُحتَشَم کاشانی (۹۰۵ ه.ق در کاشان - ۹۹۶ ه.ق در کاشان) شاعر پارسیگوی
سدهٔ دهم هجری و همدوره با پادشاهی شاه طهماسب یکم صفوی بود. شغل اصلی
محتشم بزازی و شَعربافی بود و تمام عمر خود را در کاشان زیست.
محتشم از پیروان مکتب وقوع و از مهمترین شاعران مرثیهسرای شیعه است.
ترکیببند «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» معروفترین مرثیه
برای کشتگان واقعه کربلا در ادبیات فارسی است.
زندگینامه:
کمالالدین علی محتشم کاشانی دارای لقب شمس الشعرای کاشانی شاعر ایرانی در
آغاز سده ده هجری و هم دوره با پادشاهی شاه طهماسب صفوی در کاشان زاده شد،
بیشتر دورانزندگی خود را در این شهر گذراند و در همین شهر هم در ربیع
الاول سال ۹۹۶هجری درگذشت و محل دفن او بعدها مورداحترام مردم قرار
گرفت.نام پدرش خواجه میراحمد بود. کمال الدین در نوجوانی به مطالعه علوم
دینی و ادبیمعمول زمان خود پرداخت و اشعار شعرای قدیمی ایران را به دقت
مورد بررسی قرارداد. شعرهای او درباره رنج و درد امامان شیعه است و بیشتر
جنبه ایدئولوژیک برای پادشاهی صفویان را داشت.
نامآورترین شاعر مدیحهسرای شیعه
امیرابوعبدالله محمد پسر عبدالملک مُعِزی نیشابوریشاعری
فارسی زبان . پدرش عبدالملک برهانی از شاعران دربار الب ارسلان بود و در
اوایل سلطنت ملکشاه سلجوقی وفات یافت و محمد فرزندش، به جای او به خدمت
سلطان ملکشاه در آمد و تخلص شعری خود معزی را از لقب سلطان که «معزالدین»
بود،
اقتباس کرد. معزی شاعر بزرگ دربار ملکشاه سلجوقی بود و از سوی این
پادشاه لقب امیر گرفت. پس از مرگ ملکشاه، معزی به سلطان سنجر درٱمد.
روایت شدهاست که روزی در شکارگاه تیر سلطان به سینه او خورد و او هر
چند از زخم این تیر نبرد، اما مدتها تیر در سینهاش جای داشت و از آسیب آن
رنج میبرد. معزی در سال ۵۲۱ هجری قمری وفات یافت. «سه
کس از شعرا در سه دولت اقبالها دیدند وقبولها یافتند چنانکه کس را آن
مرتبه میسر نبود، یکی رودکی در عهد سامانیان و عنصری در دولت محمودیان و
معزی در دولت سلطان ملکشاه.» معزی
تا پایان عهد ملکشاه یعنی تا سال ۴۸۵ هجری قمری درخدمت این پادشاه بود .
بعد از وفات او و آشفتگی کار جانشینان وی، معزی مدتی از عمر خود را در هرات
و نیشابور و اصفهان بسر برد وسرگرم مدح امرای مختلف این نواحی بود تا آنکه
سلطان سنجر به سلطنت رسید و امیرمعزی بدو پیوست.
محمد عوفی درباره مرگ امیرمعزی نوشته است که روزی سلطان سنجر درخرگاه
بود، ناگاه تیری از کمان شاه گذشت و به امیرمعزی اصابت کرد و او در حال جان
سپرد. عباس اقبال در مقدمه دیوان
معزی قول عوفی را مردود دانسته و مینویسد معزی مدتها بعد از این واقعه
زنده بوده است، و اما از مرثیهای که سنایی در مرگ معزی گفته معلوم میشود
که شاعر سرانجام به همان زخم تیر درگذشته است و تاریخ مرگ او بین ۵۱۸ و ۵۲۱
هجری قمری بوده است. امیرمعزی
یکی از چند شاعر بزرگ ایران است که همواره آنان را در صف مقدم شاعران
پارسیگوی قرارداده و به استادی و عظمت مقام ستودهاند.
#ayanketab
کتاب شعر دیوان عثمان
مختاری از متن های ارزنده و بسیار مهم زبان فارسی است. اهمیت این دیوان
هم از جهت اشعار استادانه ی آن و احتوای بر لغات کهنه است، هم از جهت تاریخی نیز
دارای فواید بسیار است و چون عثمان مختاری قصاید خود را در مدح سلاطین و بزرگان
عهد خویش سروده است، نکاتی گران بها درباره ی سرگذشت و احوال رجال و وضع اجتماعی
آن زمان از خود به یادگار گذاشته است. مثنوی شهریارنامه ی او یکی از منظومه های
پربهای داستانی ایران قدیم است و از این نظر شایان کمال توجه است. دیوان عثمان با
تطبیق نسخه های مختلف کهن تهیه شده است و این مجلد شامل: قصاید، ترکیبات، غزلیات،
قطعات، رباعیات و مثنویات است. فهرست مطالب: مقدمه قصاید ترکیبات غزلیات قطعات
رباعیات مثنویات مثنوی شهریارنامه فهرست ها صواب نامه و مستدرکات.
#ayanketab
ابوالقاسم حسن بن احمدعنصری حدود 350 تا 431 هـ.ق است
،.سرایندة قرن چهارم و پنجم هجری قمری، ملک الشعرای دربار سلطان محمود غزنوی است.
صاحب مجمع الفصحاء دیوان او را مشتمل بر سی هزار بیت می داند. دکتر محمّددبیر
سیاقی با استفاده از کتاب مجمع القصاید تقی الدین محمدالحسینی- که جُنگی است از
شعر شعرای مشهور قرن چهارم و پنجم مورّخ 1067 و 1068 هـ.ق- و ابیات پراکنده ای که
از کتب ادب و تاریخ و تذکره وفرهنگ به آن اضافه کرده ، دیوانی مشتمل بر 3285 بیت فراهم
کرده است . قسمت اعظم این دیوان را قصایدعنصری تشکیل می دهد ( 70 قصیده مشتمل بر
2915 بیت ) . وی شاعری مدیحه سرا است و تمامی قصایدش مدح سلاطین و وزرا و بزرگان
دربار غزنوی است. قسمت اعظم مدایح او متعلق به سلطان محمود غزنوی ( 40 قصیده )
وبرادرکوچکترش امیرابوالمظفر نصربن ناصرالدین سبکتگین سپهسالار خراسان ( 21 قصیده)
است. همچنین 57 رباعی و 265 بیت از قطعات و قصاید پراکنده، و 180 بیتِ پراکنده از
مثنویهای وامق وعذرا و خنگبت و سرخبت- که منصوب بهعنصری است- در بحرمتقارب نیز
از وی باقیماندهاست.
#ayanketab
طرزی افشار در روستای طرزلو در اطراف ارومیه متولد شد. بنا به گفتهٔ
نویسندهٔ مجمعالفصحاء طرزی مردی ظریفِ خوشطبعِ عاشقپیشه صافاندیشه
بود.طرزی از شعرای اواسط سدهٔ یازدهم قمری و معاصر با شاه صفی و شاه عباس
دوم بود.وی تعلیمات ابتدایی را نزد ملای همان روستای زادگاهش فراگرفت و سپس
به ارومیه رفت. در جوانی به قزوین و از آنجا به عزم تحصیل به اصفهان رفت.
خود گوید:
از بلدهٔ قزوین به صفاهان سَفَریدم
بیخرجی و بیاسب خرامان سفریدم
یاران سفریدند به جمعیّت و من هم
یک قافله با حال پریشان سفریدم